Wersją podstawową (referencyjną) czasopisma jest wersja papierowa.
Miesiąc wydania: maj 2015 r.
Numer: 2 (83) 2015
Spis treści:
- Prof. dr hab.Dorota Maśniak
Rekomendacje i wytyczne KNF – dialog nadzorowany, czyli „miękkie prawo” z twardym skutkiem - Dr Justyna Orlicka
Zmiany w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów - Beata Mrozowska-Bartkiewicz
Charakter prawny ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym - Piotr Wrzesiński
Uchylenie się od skutków prawnych umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym na podstawie błędu lub podstępu - Dr Grzegorz Wolak
Wskazanie uposażonego w umowie ubezpieczenia na życie a ochrona interesów spadkobierców i uprawnionych do zachowku - Dorota Walerjan
Możliwość zwolnienia z podatku VAT pośrednika ubezpieczeniowego, którego czynności nie podlegają przepisom ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym - Xawery Konarski
Nowe zasady organizacji ochrony danych osobowych
- prof. dr hab. Marcin Orlicki
Nowelizacje kodeksu karnego dotyczące zasad orzekania nawiązek w postępowaniu karnym
- Jacek Reps
Przegląd orzecznictwa sądowego z zakresu prawa ubezpieczeń gospodarczych - dr Małgorzata Serwach
Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 7 sierpnia 2014 r. (I ACa 505/14) dotycząca odmowy zawarcia przez ubezpieczyciela umowy ubezpieczenia za pośrednictwem brokera oraz wypłaty kurtażu jako czyn nieuczciwej konkurencji
- Sylwia Młodyszewska
Bibliografia z ubezpieczeń (wybór za lata 2014 i 2015)
Streszczenia artykułów: English Polski
Tłumaczenie streszczeń artykułów na język angielski – Anna Tulińska
- Dorota Maśniak
Rekomendacje i wytyczne KNF – dialog nadzorowany,czyli miękkie prawo z twardym skutkiem
Artykuł stanowi kolejny głos w dyskusji na temat charakteru prawnego rekomendacji i wytycznych KNF. Podjęto w nim próbę odniesienia się do różnych poglądów orzecznictwa i doktryny na ten temat, w tym poglądów prezentowanych na łamach Prawa Asekuracyjnego. Zwrócono uwagę na różnice pomiędzy rekomendacjami/wytycznymi organu nadzoru a rekomendacjami wypracowanymi przez samorządy gospodarcze (ZBP i PIU). Wykorzystanie tych instrumentów do oddziaływania na zakłady ubezpieczeń zbiegło się z dostosowywaniem krajowych przepisów do dyrektywy Solvency II. Ta zbieżność nie wydaje się przypadkowa. Stanowi z jednej strony uzasadnienie, a z drugiej pretekst do wzmocnienia nadzoru ubezpieczeniowego, rozumianego jako element nadzoru nad rynkiem finansowym. Wytyczne dotyczące dystrybucji dla zakładów ubezpieczeń stanowić miały w założeniu uzupełnienie Rekomendacji U skierowanej do banków.
Słowa kluczowe: rekomendacje KNF wytyczne KNF rekomendacje dobrych praktyk ZBP i PIU nadzór ubezpieczeniowy bancassurance
- Justyna Orlicka
Zmiany w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów
W dniu 18 stycznia 2015 r. weszła w życie rozległa nowelizacja ustawy z 19 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów. Za sprawą nowelizacji ustawa została wzbogacona o nowe instytucje, nastąpiło udoskonalenie rozwiązań dotychczas funkcjonujących, usunięto także dostrzeżone luki prawne i nieścisłości. Najważniejsze spośród wprowadzonych zmian, na których skupia się niniejszy artykuł, to: wprowadzenie odpowiedzialności osób zarządzających za naruszenie zakazu karteli przez przedsiębiorcę, rozbudowanie instytucji leniency, wprowadzenie możliwości dobrowolnego poddania się karze pieniężnej, wprowadzenie instytucji środków zaradczych, przyspieszenie procedur w sprawie kontroli koncentracji oraz zwiększenie skuteczności kontroli i przeszukań prowadzonych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność osób zarządzających leniency środki zaradcze dobrowolne poddanie się karze kontrola koncentracji kontrola i przeszukanie
- Beata Mrozowska-Bartkiewicz
Charakter prawny ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym
Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym są stosunkowo nowym produktem ubezpieczeniowym. Cechy tego produktu były przedmiotem analizy przez doktrynę, a nawet stawiania tezy, iż jest to umowa nienazwana, a nie umowa ubezpieczenia. Artykuł zawiera polemikę z tymi poglądami, powołuje się na istniejące przepisy prawa, zarówno krajowego jak i unijnego, przytaczając orzecznictwo dotyczące świadczenia głównego z tytułu tego ubezpieczenia. Omówione zostały cechy charakterystyczne umów na życie z ufk oraz sposób obliczania świadczenia, co odróżnia te umowy od pozostałych umów ubezpieczenia na życie.
Słowa kluczowe: ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym umowa nienazwana świadczenie główne w ubezpieczeniach na życie ustalanie wysokości świadczenia w ubezpieczeniach na życie
- Piotr Wrzesiński
Uchylenie się od skutków prawnych umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym na podstawie błędu lub podstępu
Artykuł zawiera analizę możliwości uchylenia się od skutków oświadczenia woli, złożonego przez ubezpieczającego pod wpływem błędu lub podstępu, przy zawarciu umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym oraz ewentualnych konsekwencji zawarcia umowy ubezpieczenia obciążonej tymi wadami. Jest to o tyle istotne, że umowy ubezpieczenia o charakterze inwestycyjnym mają skomplikowany charakter. W związku z tym pojawiają się wątpliwości praktyczne i prawne dotyczące zawarcia takiej umowy oraz zakończenia stosunku ubezpieczenia przed końcem okresu, na jaki została ona zawarta. Wydaje się, że konstrukcja błędu i podstępu może mieć zastosowanie do umowy ubezpieczenia na życie z ufk, a konsekwencje zawarcia umowy obarczonej tymi wadami mogą być istotne dla zakładu ubezpieczeń. W związku z rosnącym niezadowoleniem części klientów z efektów tych umów, kwestia ta stała się przedmiotem zainteresowania organu nadzoru oraz organów ochrony konsumentów, a także objęta została pracami legislacyjnymi na poziomie polskim i europejskim.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie na życie z ufk wada oświadczenia woli błąd podstęp obowiązki informacyjne zakładu ubezpieczeń
- Grzegorz Wolak
Wskazanie uposażonego w umowie ubezpieczenia na życie a ochrona interesów spadkobierców i uprawnionych do zachowku
W artykule omówiono problem, czy suma ubezpieczenia oraz składki ubezpieczeniowe w umowie ubezpieczenia na życie podlegają doliczeniu do spadku na potrzeby rozliczeń z osobami uprawnionymi do zachowku, czy podlegają zaliczeniu na poczet zachowku należnego uposażonemu jako osobie uprawnionej do zachowku oraz czy podlegają zaliczeniu na poczet schedy spadkowej przypadającej spadkobiercy przy dziale spadku. W ocenie autora odpowiedź na te trzy pytania jest przecząca. Tym samym uważa on, iż przepisy art. 993 k.c., art. 996 k.c. i art. 1039 k.c. nie mają tu zastosowania.
Słowa kluczowe: umowa ubezpieczenia ubezpieczenie osobowe zachowek darowizna uposażony
- Dorota Walerian
Możliwość zwolnienia z podatku VAT pośrednika ubezpieczeniowego, którego czynności nie podlegają przepisom ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym
Przedmiotem artykułu jest polemika z tezą, że rejestracja pośrednika ubezpieczeniowego jako licencjonowanego agenta lub brokera ubezpieczeniowego jest niezbędnym warunkiem dla zwolnienia świadczonych przez niego usług, obejmujących pośredniczenie w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. W opracowaniu postanowiono tezę przeciwną, w świetle której zwolnienie z podatku VAT na podstawie wskazanego przepisu ma charakter wyłącznie przedmiotowy (a nie przedmiotowo-podmiotowy). Innymi słowy, to charakter czynności wykonywanych przez podatnika, a nie jego formalny status, decyduje o spełnieniu przesłanek dla zwolnienia. Tym samym, prawo do zwolnienia z podatku VAT mają w szczególności podmioty wykonujące czynności na podstawie art. 3 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym – pomimo że podmioty te nie zostały zarejestrowane jako pośrednicy i nie posiadają licencji KNF. Autorka wykazuje słuszność powyższej tezy poprzez odwołanie się do argumentów natury prawnej, wśród których kluczowym jest konieczność interpretowania przepisów prawa podatkowego z uwzględnieniem prymatu wykładni językowej; wskazuje również na uprawnienie polskiego podatnika do powołania się na brzmienie normy krajowej w sytuacji jej niezgodności z regulacją unijną. Powyższą argumentację poparto przykładami orzeczeń TSUE oraz polskich sądów administracyjnych.
Słowa kluczowe: pośrednictwo ubezpieczeniowe VAT zwolnienie z podatku
- Xawery Konarski
Nowe zasady organizacji ochrony danych osobowych
Z dniem 1 stycznia 2015 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące ochrony danych osobowych, które – jako lex generali – mają bezpośrednie zastosowanie do przetwarzania danych osobowych przez zakłady ubezpieczeń i reasekuracji oraz pośredników ubezpieczeniowych. Przepisy te mają odciążyć przedsiębiorców przetwarzających dane osobowe od szeregu powinności o biurokratycznym charakterze. Jednocześnie jednak – w miejsce dotychczasowych – wprowadzono nowe obowiązki dla administratorów danych osobowych. Nowelizacja określiła nowy status i nowe zadania administratora bezpieczeństwa informacji, który ma podlegać bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej lub osobie fizycznej będącej administratorem danych. Wprowadzono także dwa nowe zwolnienia z obowiązku rejestracji zbiorów danych osobowych w Generalnym Inspektoracie Ochrony Danych Osobowych (GIODO).
Słowa kluczowe: rejestr GIODO administrator bezpieczeństwa informacji administrator danych osobowych kontrola funkcjonalna transfer danych osobowych do państw trzecich
Translation of Summaries into English – Anna Tulińska
- Dorota Maśniak
Recommendations and Guidelines of the Polish Financial Supervision Authority – Supervised Dialogue or Soft Law with Hard Effect
The article is yet another voice in the debate about the legal nature of the recommendations and guidelines of the Polish Financial Supervision Authority (KNF). It attempts to refer to the different views expressed in the case law and the doctrine, including the standpoints presented in the Insurance Law quarterly. What is more, the differences between the recommendations/guidelines of the supervisory authority and the recommendations developed by the economic self-governments (the Polish Bank Association – ZBP and the Polish Chamber of Insurance – PIU) have been emphasised.The application of these instruments to influence insurance companies has coincided with the adaptation of national legislation to the Solvency II Directive. This convergence does not seem coincidental. On the one hand, it is a justification and on the other hand, an excuse to strengthen the insurance supervision, understood as an element of financial market surveillance. The distribution guidelines for insurance companies were supposed to supplement the U Recommendation addressed to banks.
Keywords: the KNF recommendations the KNF guidelines the ZBP and PIU recommendations on good practices insurance supervision bancassurance
- Justyna Orlicka
Amendments to the Competition and Consumer Protection Act
On 18 January 2015 an extensive amendment to the Act of 16 February 2007 on competition and consumer protection entered into force. As a result of this amendment new institutions have been introduced, the solutions functioning so far have been improved and legal loopholes and inconsistencies have been removed. The most important modifications, being the focus of this article are the following: the introduction of the responsibility of managers for the infringement of the prohibition of cartels by the entrepreneur, the development of the leniency institution, the introduction of the possibility of voluntary surrender to the monetary penalty, the implementation of remedial measures, the acceleration of procedures to control concentration and increased effectiveness of inspections and searches carried out by the President of the Office of Competition and Consumer Protection.
Keywords: responsibility of managers leniency remedial measures voluntary punishment control of concentration inspection and search
- Beata Mrozowska-Bartkiewicz
Legal Nature of Unit-Linked Life Insurance
Unit-linked life insurance contracts are relatively new insurance products. Their characteristics have been analysed by the doctrine, and even a thesis has been put forward that it is an innominate rather than insurance contract. The present article includes polemics with these views, and relies on the existing both Polish and EU legal regulations, citing the case-law concerning the main benefit under this insurance. Moreover, the characteristic features of unit-linked insurance contracts have been discussed as well as the method of the benefit calculation, which distinguishes these agreements from other life insurance contracts.
Keywords: unit-linked life insurance innominate contract main benefit in life insurance calculation of benefits in life insurance
- Piotr Wrzesiński
Evasion of Legal Effects of the Unit-Linked Life Insurance Contract Based on Error or Deception
The article contains an analysis of possible evasion of the effects of the declaration of will, made by the policyholder due to an error or deception, while concluding the unit-linked life insurance contract and probable consequences of the conclusion of the insurance contract loaded with these defects. It is very important because of the complexity of investment insurance contracts. Consequently, practical and legal doubts arise, which are related to both the conclusion of such an agreement and the termination of insurance relation before the end of the period for which it has been signed. It seems that the construction of error and deception can apply to unit-linked life insurance contracts and consequences of conclusion of the agreement loaded with these faults may be crucial for insurance undertakings. In view of the growing client dissatisfaction with the effects of these contracts, the issue has become of interest to regulators and consumer protection authorities, and has been included in the legislative work at both Polish and European levels.
Keywords: unit-linked life insurance defect of the declaration of will deception informative duties of an insurance company
- Grzegorz Wolak
Designation of a Beneficiary in a Life Insurance Contract and Protection of the Interests of Heirs and Persons Entitled to the Legitime
The article discusses the question whether the sum insured and insurance premiums in the life insurance contract shall be added to the inheritance for the purpose of settlements with people entitled to the legitime, or shall be charged against the legitimate portion due to the beneficiary entitled to the forced share, or whether they shall be included in the inheritance attributable to heirs during the division of estate. According to the author the response to these three questions is negative. Therefore, he believes that the provisions of Articles 993, 996 and 1039 of the Civil Code do not apply here.
Keywords: insurance insurance of the person legitime (forced share) donation beneficiary
- Dorota Walerjan
The Possibility of VAT Exemption for an Insurance Intermediary whose Activities are not Subject to the Provisions of the Insurance Mediation Act
The aim of the article is to present a polemic with the thesis that registration of an insurance intermediary as a licensed agent or insurance broker is an indispensable condition for an exemption of services provided by him or her, including intermediation in the sale of insurance products, from VAT pursuant to Article 2 (2). 43 (1). 1 point 37 of the VAT Act. In this study, the opposite thesis has been put forward, in the light of which the exemption from VAT on the basis of the indicated provision is of purely objective nature (rather than objective and subjective one). In other words, it is the nature of the activities performed by the taxpayers, rather than their formal status, that decides about the fulfillment of the conditions for tax exemption. Thus, the right to VAT exemption is granted in particular to entities carrying out activities on the basis of Article 3 of the Insurance Mediation Act – even though they have not been registered as intermediaries and do not possess the licence of the Polish Financial Supervision Authority. The author supports her claim by reference to the legal arguments, among which the need to interpret the provisions of the tax law, taking into account the primacy of the linguistic interpretation is essential. Furthermore, she emphasises the Polish he taxpayer’s right to rely on the reading of the national standard in case of its non-compliance with the EU regulation. The argumentation presented above has been supported by the judicial decisions of the European Court of Justice as well as the Polish administrative courts.
Keywords: insurance mediation VAT tax exemption
- Xawery Konarski
New Principles of Personal Data Protection Organisation
The new regulations of personal data protection came into effect on 1 January 2015, which as general law are directly applicable to the processing of personal data by insurance and reinsurance undertakings as well as insurance intermediaries. These provisions shall relieve entrepreneurs processing personal data from a number of bureaucratic duties. At the same time, however, new obligations have been imposed on personal data administrators to replace the existing ones. The amendment defined the new status and new objectives for the information security administrators, who shall report directly to the organizational unit or a natural person, being a data controller. Furthermore, two additional exemptions have been introduced from the obligation to register personal data files in the Inspector General For Personal Data Protection (GIODO).
Keywords: GIODO register information security administrator personal data administrator functional control transfer of personal data to third countries