Numer 2 (91) 2017

Tłumaczenie streszczeń artykułów na język angielski – Anna Tulińska

W artykule omówiono rozwiązania przyjęte przez projekt ustawy o dystrybucji ubezpieczeń z dnia 22 marca 2017r. implementującej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 z dnia 20 stycznia 2016r. w sprawie dystrybucji ubezpieczeń, w zakresie praktycznych skutków i wyzwań dla prowadzonej przez brokerów ubezpieczeniowych działalności w związku z koniecznością dostosowania do nowej rzeczywistości prawnej. Autor wskazuje przede wszystkim na konsekwencje utrzymania podmiotowego podziału pośrednictwa, nałożenia rozbudowanych obowiązków w zakresie identyfikacji potrzeb klientów, obowiązków informacyjnych zmierzających do zapobiegania konfliktom interesów czy też nowego zdefiniowania rekomendacji brokerskiej. Przedstawia również obowiązki w zakresie doskonalenia zawodowego pośredników ubezpieczeniowych.

Słowa kluczowe: ubezpieczenia pośrednicy ubezpieczeniowi dyrektywa IDD implementacja ustawa o dystrybucji ubezpieczeń konflikt interesów transparentność rekomendacja brokerska

Artykuł dotyczy wybranych aspektów prawnych rysujących się na tle implementacji dyrektywy nr 2016/97 w sprawie dystrybucji ubezpieczeń. Autorki zajęły się najbardziej w ich ocenie palącymi problemami dotyczącymi czynności dystrybucyjnych w nowym reżimie zawierania umów ubezpieczenia. Z racji obszernej regulacji samej dyrektywy, jak i powstającego na jej tle projektu polskiej ustawy o dystrybucji, kompleksowe omówienie nowego reżimu wykracza poza ramy wytyczone wymogami redakcyjnymi. Z tego powodu autorki skupiły się na celach dyrektywy IDD i możliwych sposobach jej implementacji, wyodrębnieniu czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego od czynności ubezpieczeniowych w kontekście koncepcji zbiorczego uregulowania dystrybucji ubezpieczeń i wpływie takiego rozwiązania na system zawierania umowy ubezpieczenia. Szczególnej uwadze poddany został, rodzący się wg projektu nowej ustawy, podwójny reżim dystrybucji ubezpieczeń w prawie polskim, który będzie uregulowany zarówno w nowej ustawie, jak i w ustawie o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Obszerna część opracowana poświęcona została etapowej procedurze informacyjnej poprzedzającej zawarcie umowy ubezpieczenia, która wynika z faktu, że prawodawca unijny wyodrębnił dwie procedury zawierania umów ubezpieczenia, różniące się nie sposobem dotarcia do podmiotu poszukującego ochrony, ale udzieleniem (bądź nieudzieleniem)  zindywidualizowanej porady.

Słowa kluczowe: dystrybucja pośrednictwo implementacja IDD ustawa o dystrybucji.

Dyrektywa IDD dopuszcza świadczenie usługi doradztwa przez każdego pośrednika ubezpieczeniowego (także szerzej: dystrybutora ubezpieczeniowego), jednak ustawodawca europejski dopuszcza zastosowanie własnych prawnych rozwiązań krajowych w tym zakresie. Do tej pory, do świadczenia usługi doradztwa względem klienta byli w prawie polskim zobowiązani brokerzy ubezpieczeniowi, a doradztwa ustawodawca nie zaliczał do czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego. Na podstawie przepisów dyrektywy IDD doradztwo należy zaliczyć do czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego, a ustawodawca krajowy musi rozstrzygnąć, który z pośredników ubezpieczeniowych będzie świadczył, bądź nie, usługę doradztwa względem klienta. Ocenie poddane zostaną propozycje w zakresie świadczenia usługi doradztwa przez pośrednika ubezpieczeniowego zawarte w projekcie ustawy o dystrybucji ubezpieczeń. Autorka przedstawia również wnioski de lege ferenda pod adresem ustawodawcy związane z tym zagadnieniem.

Słowa kluczowe: dystrybucja ubezpieczeń agent ubezpieczeniowy broker ubezpieczeniowy doradztwo obowiązek informacyjny ochrona klienta zindywidualizowana rekomendacja

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy broker ubezpieczeniowy jest wolnym zawodem. Pytanie dotyczące statusu brokera ubezpieczeniowego jest istotne szczególnie w związku z koniecznością implementacji przez Polskę dyrektywy IDD. Termin wolny zawód nie ma definicji legalnej i może być opisywany przez wskazanie cech charakteryzujących wolne zawody. Broker ubezpieczeniowy nie spełnia wszystkich cech przypisywanych wolnym zawodom. Przede wszystkim obowiązująca ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym jak również przygotowany przez Ministerstwo Finansów projekt ustawy o dystrybucji ubezpieczeń ujmują brokera jako rodzaj przedsiębiorcy, nie zaś jako rodzaj zawodu. Ponadto zarówno obowiązująca ustawa, jak i projekt nie przewidują istnienia obligatoryjnego samorządu zawodowego brokerów. Zdaniem autora broker winien zyskać status wolnego zawodu. Mając powyższe na uwadze autor wskazuje na mankamenty obecnie obowiązującej ustawy oraz projektu oraz formuje postulaty de lege ferenda.

Słowa kluczowe: pośrednictwo ubezpieczeniowe broker ubezpieczeniowy dyrektywa IDD wolne zawody działalność gospodarcza przedsiębiorca

Problematyka wynagrodzenia brokera ubezpieczeniowego nie jest uregulowana w przepisach prawa. Nieczęsto jest ona także przedmiotem orzecznictwa sądowego. Wydano jednak w Polsce kilka judykatów, które pozwalają na sformułowanie pewnych wniosków dotyczących postrzegania przez orzecznictwo kluczowych problemów związanych z wynagradzaniem brokera. W szczególności, co do zasady akceptowana jest praktyka wypłacania brokerom kurtażu przez ubezpieczycieli. Po drugie, orzecznictwo poszukuje podstawy prawnej płatności kurtażu w porozumieniu zawieranym pomiędzy brokerem ubezpieczeniowym a ubezpieczycielem. Po trzecie wreszcie, przesłanką płatności prowizji brokerskiej jest faktyczny wkład brokera w doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia.

Słowa kluczowe: broker ubezpieczeniowy prowizja brokerska (kurtaż) porozumienie kurtażowe

W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Na podstawie art. 23 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej wyodrębniono cechy charakterystyczne tej umowy. W szczególności omówiono poszczególne rodzaje świadczeń głównych tego stosunku zobowiązaniowego oraz zasady ustalania ich wysokości. Analiza zawarta w artykule koncentruje się na elementach inwestycyjnych tego stosunku zobowiązaniowego, ponieważ jest to cecha odróżniająca go od klasycznej umowy ubezpieczenia. W tym zakresie omówiono problematykę ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego oraz ponoszenie w tej umowie przez ubezpieczającego ryzyka inwestycyjnego jako elementu przedmiotowo istotnego.

Słowa kluczowe: umowa ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy wykup częściowy i całkowity

Tematem niniejszego artykułu są rozliczenia regresowe pomiędzy stronami stosunku ubezpieczenia z chwilą, gdy roszczenia odszkodowawcze poszkodowanego zostaną w pełni zaspokojone. Autorka przedstawia różnice pomiędzy regresem typowym oraz regresem nietypowym, a następnie analizuje przypadki pozwalające na zgłoszenie przez ubezpieczyciela roszczenia regresowego do drugiej strony umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC). Powołuje przypadki, w jakich uprawnienie to może być zgłoszone w obowiązkowych ubezpieczeniach OC oraz analizuje ewentualne podstawy prawne roszczenia regresowego ubezpieczyciela w dobrowolnych ubezpieczeniach OC. Przedstawia wątpliwości interpretacyjne związane nie tylko z kwalifikacją takiego roszczenia, ale także z jego dopuszczalnością. W podsumowaniu swoich rozważań proponuje zastosowanie interpretacji, która będzie pozostawała w zgodzie z celem ubezpieczenia OC; funkcjami, jakie ubezpieczenie to powinno spełniać oraz uznaniem, że w przypadku niektórych rodzajów szkód, bezpośredni sprawca nie powinien zostać zwolniony z materialnej odpowiedzialności za jej wyrządzenie.

Słowa kluczowe: ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej regres nietypowy (szczególny) regres typowy ubezpieczenia obowiązkowe a ubezpieczenia dobrowolne pozycja prawna ubezpieczającego ubezpieczonego  sprawcy szkody ubezpieczyciela

Przedmiotem artykułu jest omówienie nowelizacji przepisów o podatku od towarów i usług (VAT) ograniczającej zakres zwolnienia z tego podatku przewidzianego dla usług związanych z ubezpieczeniami. W wyniku tej nowelizacji, z dniem 1 lipca 2017 r. wykreślone zostanie zwolnienie, aktualnie dostępne w ramach polskiej ustawy o VAT, dla świadczenia usługi stanowiącej element usługi ubezpieczeniowej, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi ubezpieczeniowej. W artykule omówiono pokrótce genezę i uzasadnienie uchwalonej nowelizacji, przedstawione przez legislatora, który powołuje się na nieprawidłową implementację do krajowego porządku prawnego przepisów unijnych, skutkującą nadmiernym rozszerzeniem zakresu zwolnienia. Jako zaś bezpośrednią przyczynę uchwalenia przedmiotowej nowelizacji wskazuje się wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-40/15, w którym Trybunał zwrócił uwagę na brak analogii pomiędzy transakcjami ubezpieczeniowych i usługami finansowymi oraz niespójność polskich przepisów ustawy o VAT z przepisami dyrektywy 2006/112/WE. W artykule wskazano na wybrane konsekwencje ekonomiczne i rynkowe opodatkowania części czynności ubezpieczeniowych oraz podkreślono konieczność ekonomicznego uzasadnienia ewentualnych modyfikacji schematów współpracy na rynku ubezpieczeniowym.

Słowa kluczowe: podatek VAT zwolnienie z VAT outsourcing ubezpieczeniowy czynności pomocnicze