Numer 3 (92) 2017

Wersją podstawową (referencyjną) czasopisma jest wersja papierowa.

Miesiąc wydania: wrzesień 2017 r.
Numer: 3 (92) 2017

Spis treści: English Polski

Artykuły i rozprawyOrzeczenia i glosyRecenzjeSprawozdania

  • prof. UAM dr hab. Marcin Orlicki
    Wymogi prawne dotyczące zarządzania produktem ubezpieczeniowym w odniesieniu do umów ubezpieczeń obowiązkowych
  • Beata Mrozowska-Bartkiewicz
    Odmowa przyjęcia świadczenia ubezpieczeniowego w ubezpieczeniach na życie
  • Dr Anna Wilk
    Opłaty likwidacyjne w umowach ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym – wybrane problemy orzecznictwa sądowego
  • Dr Grzegorz Wolak
    Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez psa wykorzystywanego przez rolnika użytkowo w gospodarstwie rolnym w świetle przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych
  • Dr Małgorzata Więcko-Tułowiecka
    The Role of European Insurance and Occupational Pensions Authority in the Formation of Consumer Protection in Insurance Contracts (article in English language)

  • Jacek Reps
    Przegląd orzecznictwa sądowego z zakresu prawa ubezpieczeń gospodarczych
  • dr Michał P. Ziemiak
    Glosa krytyczna do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 czerwca 2016 r. (I FSK 179/15) dotyczącego opodatkowania podatkiem VAT pośrednictwa ubezpieczeniowego

  • rec. prof. UŁ dr hab. Szymon Byczko
    Zbigniew Długosz „Ograniczenia swobody umów w kształtowaniu stosunku ubezpieczenia na cudzy rachunek”

  • Zofia Pawlak-Borsuk
    25 lat razem w służbie klienta. XX Kongres Brokerów Mikołajki, 24 – 26 maja 2017 r.
  • dr Patrycja Kowalczyk-Rólczyńska
    Ubezpieczenia wobec wyzwań XXI wieku. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Rydzyna, 22– 24 maja 2017 r.
  • Elżbieta Sienicka
    Aktualne prawne problemy na europejskim rynku ubezpieczeniowym. Konferencja prawa ubezpieczeniowego, Trewir, 18 – 19 maja 2017 r.
  • Michał Kośmider
    Konferencja pt. Koszty leczenia i rehabilitacji w praktyce zakładów służby zdrowia oraz w orzecznictwie sądowym, Warszawa, 26 czerwca 2017 r.

Articles and treatisesJudical decisions and glossesReviewsReports

  • Prof. Marcin Orlicki
    Legal Requirements for Insurance Product Management in Relation to Compulsory Insurance Contracts
  • Beata Mrozowska-Bartkiewicz
    Refusal to Accept Insurance Benefit in Life Insurance
  • Anna Wilk Phd
    Termination Fees in the Contracts of Unit-Linked Life Insurance – Selected Problems of the Judicature
  • Grzegorz Wolak PhD
    Liability for Damage Caused by a Dog Used by the Farmer on the Farm in the Light of the Compulsory Insurance Act
  • Małgorzata Więcko-Tułowiecka PhD
    The Role of European Insurance and Occupational Pensions Authority in the Formation of Consumer Protection in Insurance Contracts (article in English language)

  • Jacek Reps
    A Review of Judicial Decisions Concerning Economic Insurance
  • Michał P. Ziemiak PhD
    A Critical Gloss to the Supreme Administrative Court’s judgment of 16 June 2016 (I FSK 179/15) concerning VAT on insurance mediation

  • reviewed by prof. Szymon Byczko
    Zbigniew Długosz ”Restrictions on the Freedom of Contract in the Development of Insurance on Someone Else’s Account Relation

  • Zofia Pawlak-Borsuk
    25 Years Together in Customer Service. The 20th Congress of Brokers, Mikołajki, 24–26 May 2017
  • Patrycja Kowalczyk-Rólczyńska
    Insurance Challenges for the 21st Century (International Scientific Conference), Rydzyna, 22–24 May 2017
  • Elżbieta Sienicka
    Current Legal Issues in the European Insurance Market (Insurance Law Conference), Trier, 18–19 May 2017
  • Michał Kośmider
    Conference on Medical and Rehabilitation Expenses in the Activity of Health Care Centres and in Case-Law, Warsaw, 26 June 2017

Streszczenia artykułów: English Polski

Tłumaczenie streszczeń artykułów na język angielski – Anna Tulińska

  • Marcin Orlicki
    Wymogi prawne dotyczące zarządzania produktem ubezpieczeniowym w odniesieniu do umów ubezpieczeń obowiązkowych

Niniejszy artykuł dotyczy sposobu stosowania – określonych przez ustawodawcę w projekcie ustawy o dystrybucji ubezpieczeń i Komisję Nadzoru Finansowego w wydanych przez nią rekomendacjach – zasad zarządzania produktem ubezpieczeniowym w odniesieniu do ubezpieczeń obowiązkowych. Rozważania obejmują kwestie: możliwości uznania poszczególnych ubezpieczeń obowiązkowych za produkty ubezpieczeniowe, sposobu tworzenia produktu ubezpieczeniowego będącego ubezpieczeniem obowiązkowym przez dystrybutora ubezpieczeń, identyfikacji grupy docelowej i antygrupy ubezpieczenia obowiązkowego oraz zasad tworzenia ustandaryzowanego dokumentu dotyczącego ubezpieczeń obowiązkowych.

Słowa kluczowe: ubezpieczenia obowiązkowe zarządzanie produktem ubezpieczeniowym dystrybucja ubezpieczeń grupa docelowa antygrupa ustandaryzowany dokument

  • Beata Mrozowska-Bartkiewicz
    Odmowa przyjęcia świadczenia ubezpieczeniowego w ubezpieczeniach na życie

W artykule wskazano na różne funkcje umowy ubezpieczenia na życie, przede wszystkim funkcję ochronną, a także funkcję uzupełniającą w stosunku do umów kredytu lub pożyczki, czyli wykorzystanie umowy ubezpieczenia na życie jako jednej z podstawowych form zabezpieczenia wierzytelności, np. zabezpieczenia kredytu hipotecznego. Autorka omawia charakter prawny i zakres uprawnienia do wskazania uposażonego w umowach ubezpieczenia na życie. Przedstawia m.in. pojęcie osoby uposażonej, pojęcie uposażonego zastępczego, charakter prawny czynności przyjęcia przez uposażonego sumy ubezpieczenia oraz sytuację, gdy uposażony odmawia, w całości lub części, przyjęcia kwoty przysługującego mu świadczenia. Sytuacje takie nie są uregulowane w przepisach prawnych, co stanowi istotną lukę.

Słowa kluczowe: suma ubezpieczenia uposażony wskazanie uposażonego bezskuteczność wskazania uposażonego brak uposażonego uposażony zastępczy podział sumy ubezpieczenia

  • Anna Wilk
    Opłaty likwidacyjne w umowach ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym – wybrane problemy orzecznictwa sądowego

Artykuł poświęcony jest wybranym problemom dotyczącym opłat likwidacyjnych w umowach ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Opłaty te mają zniechęcać klientów do rozwiązywania umów przed upływem okresu ich obowiązywania, a tym samym zagwarantować ubezpieczycielom rentowność omawianych usług. Praktyka pokazuje jednak, iż powszechnym problemem jest zastrzeganie tych opłat w nadmiernej wysokości, nieadekwatnej do rzeczywiście ponoszonych przez ubezpieczycieli kosztów związanych z wykonywaniem umowy. Celem opracowania jest analiza charakteru prawnego opłat likwidacyjnych na tle specyfiki umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym oraz omówienie najistotniejszych argumentów ubezpieczycieli, uzasadniających pobieranie takich opłat. Rozważaniom towarzyszy przegląd orzecznictwa sądowego, które pozwala wskazać główne problemy związane z oceną legalności postanowień umownych odnoszących się do opłat likwidacyjnych.

Słowa kluczowe: ubezpieczenie na życie ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy opłata likwidacyjna klauzule abuzywne orzecznictwo

  • Grzegorz Wolak
    Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez psa wykorzystywanego przez rolnika użytkowo w gospodarstwie rolnym w świetle przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych

W artykule omówiona została kwestia, czy przepis art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ma zastosowanie do szkód wyrządzonych przez psa wykorzystywanego przez rolnika użytkowo w gospodarstwie rolnym. Jest ona niejednolicie postrzegana zarówno w nauce prawa, jak i w praktyce sądowego stosowania prawa. Autor jest zdania i przytacza argumenty za jego trafnością, że na tak postawione pytanie, należy udzielić odpowiedzi twierdzącej. Na takim samym stanowisku stanął także Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 20 czerwca 2017 r.

Słowa kluczowe: rolnik gospodarstwo rolne odpowiedzialność za szkodę pies zwierzę gospodarskie

  • Małgorzata Więcko-Tułowiecka
    Rola Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych w kształtowaniu polityki ochrony konsumentów w umowach ubezpieczenia (artykuł w języku angielskim)

EIOPA jest jednym z trzech Urzędów Nadzoru Europejskiego. Działalność EIOPA pełni ważną funkcję w kształtowaniu polityki prokonsumenckiej w działalności ubezpieczeniowej. Celem EIOPA jest ochrona konsumentów przez nieuczciwymi praktykami przedsiębiorców, a środkiem w uzyskaniu tego celu jest wczesna identyfikacja istniejących ryzyk i podejmowanie działań zapobiegawczych jeszcze zanim te ryzyka w pełni się zmaterializują. EIOPA promuje prawidłowo funkcjonujący rynek ubezpieczeniowy, w którym zachowana jest równowaga kontraktowa stron, uczciwa konkurencja, akceptacja dla innowacyjności, wysokie zaufanie konsumentów oraz gwarancja stabilności finansowej. EIOPA w ciągu ostatnich lat wydała wiele dokumentów, w których zaprezentowała swoje stanowisko w zakresie ochrony konsumentów. Celem artykułu jest podsumowanie tej działalności EIOPA.

Słowa kluczowe: EIOPA consumer protection soft law guidelines insurance activity Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeniowego ochrona konsumenta „miękkie” prawo wytyczne działalność ubezpieczeniowa

Translation of Summaries into English– Anna Tulińska

  • Marcin Orlicki
    Legal Requirements for Insurance Product Management in Relation to Compulsory Insurance Contracts

This article examines how to apply the principles of insurance product management in respect of compulsory insurance, defined by the legislator in the draft Insurance Distribution Act and the Polish Financial Supervision Authority in its recommendations. The considerations include the following issues: the possibility of treating particular compulsory insurances as insurance products, the way of creating an insurance product which is obligatory insurance by an insurance distributor, the identification of the compulsory insurance target group and anti-group and the rules of preparing a structured document on obligatory insurance.

Keywords: compulsory insurance insurance product management insurance distribution target group anti-group standardized document

  • Beata Mrozowska-Bartkiewicz
    Refusal to Accept Insurance Benefit in Life Insurance

The article points out various features and characteristics of a life insurance contract, primarily its protective function, but also its complementary role in relation to loan or credit agreements, that is the use of life insurance as one of the basic forms of collateral, for example a mortgage collateral. The author discusses the legal nature and scope of authorisation to designate the beneficiary in life insurance contracts. She presents, among other things, the concepts of beneficiary and contingent beneficiary, the legal nature of the acceptance of the sum insured by the beneficiary and the situation when the beneficiary refuses to accept the amount of benefit in whole or in part. Such situations are not regulated by legislation, which constitutes a significant loophole. The author proposes the introduction of regulations related to the refusal to accept the sum insured and the insurer’s conduct in this situation.

Keywords: the sum insured beneficiary beneficiary designation the ineffectiveness of the beneficiary designation lack of beneficiary contingent beneficiary the division of the sum insured

  • Anna Wilk
    The Termination Fees in the Contracts of Unit-linked Life Insurance – Selected Problems of the Judicature

The article concerns the selected problems connected with the termination fees in the contracts of unit-linked life insurance. The aim of these fees is to discourage the consumers to terminate the contract before its expiry date and thus to guarantee the profitability of aforementioned services. However, the practical experience shows the phenomenon of charging such fees in an excessive level, inadequate to the costs really incurred by the insurers. The main purpose of the article is the analysis of the legal nature of the termination fees in the context of the specificity of the contract of unit-linked life insurance, as well as the critical review of the main arguments of the insurers, justifying the charging of the discussed fees. The reflections are accompanied by the review of the judicature, pointing at the main problems connected with the assessment of the legality of the terms of contracts referring to the termination fees.

Keywords: life insurance unit fund in unit-linked insurance termination fee unfair terms of contract judicature

  • Grzegorz Wolak
    Liability for Damage Caused by a Dog Used by the Farmer on the Farm in the Light of the Compulsory Insurance Act

The aim of the article is to discuss the question whether the provision of Art. 50 paragraph 1 of the Act of 22 May 2003 on Compulsory Insurance, Insurance Guarantee Fund and the Polish Motor Insurers’ Bureau (a unified text: Journal of Laws of 2016 onwards, item 2060 as amended) applies to damage caused by a dog used by the farmer on the farm. The issue is perceived non-uniformly both in legal science and in judicial application of the law. According to the author, who puts forward arguments in favour of this view, such a question should be answered in an affirmative way. The same standpoint was reflected in the resolution of 7 judges of the Supreme Court of 20 June 2017 (III CZP 114/16).

Keywords: farmer farm liability for damage dog livestock

  • Małgorzata Więcko-Tułowiecka
    The Role of European Insurance and Occupational Pensions Authority in the Formation of Consumer Protection in Insurance Contracts (article in English language)

EIOPA is one of the three of European Supervisory Authori­ties. It plays an active role in the pro-consumer politics in insurance business. EIOPA’s aim is to protect consumers from unfair and abusive business practices by identifying tangible risks at an early stage and to ensure that these risks are adequately tackled before fully materializing. EIOPA’s approach is to promote the orderly functioning of markets resulting in a level playing field, healthy competitive and innovative environment, increased consumer confidence and guaranteeing financial stability. EIOPA during the last years issued many important documents in which EIOPA’s view on the consumer politics was presented. This articles gives a short summary of the most important actions of the European Supervision Authority in this field.

Keywords: EIOPA consumer protection soft law guidelines insurance activity