Wersją podstawową (referencyjną) czasopisma jest wersja papierowa.
Miesiąc wydania: wrzesień 2012 r.
Numer: 3 (72) 2012
Spis treści:
- Prof. zw. dr hab. Jerzy Łańcucki
Zakres i charakter zmian w dyrektywie w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego - Dr Dariusz Fuchs, mgr Łukasz Szymański
Zróżnicowanie zakresu ochrony poszczególnych kategorii nieprofesjonalnych uczestników rynku ubezpieczeniowego - Beata Mrozowska
Bancassurance – regulacje prawne i samoregulacja rynku - Elżbieta Sienicka, Dorota Leśniak
Zmiany ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych w trakcie trwania umowy ubezpieczenia na życie. Wybrane zagadnienia - Katarzyna Policha, Bartosz Wojno
Niektóre szczególne przypadki ustawowego wymogu posiadania ochrony ubezpieczeniowej na przykładzie ubezpieczenia biur usług płatniczych
- Stefan Reps, Jacek Reps
Przegląd orzecznictwa sądowego z zakresu prawa ubezpieczeń gospodarczych - dr Marcin Krajewski
Glosa do wyroku SN z 19 października 2011 r. (II CSK 86/11) w sprawie wpływu ugody między ubezpieczycielem a poszkodowanym na odpowiedzialność ubezpieczonego sprawcy szkody
- rec. dr Aleksander Raczyński
„Broker w świetle prawa i praktyki ubezpieczeniowej” red. naukowa dr Małgorzata Serwach
- ISB
Broker a ubezpieczyciel – 20 lat później. XV Jubileuszowy Kongres Brokerów (Ossa, 24-26 maja 2012 r.) - dr Renata Pajewska-Kwaśny, prof. dr hab.Tomasz Michalski
Międzynarodowe Sympozjum Naukowe z okazji XV-lecia Katedry Ubezpieczeń Gospodarczych SGH (Warszawa, 1 czerwca 2012 r.)
- Sylwia Młodyszewska
Bibliografia z ubezpieczeń (wybór za lata 2011 i 2012)
Streszczenia artykułów: English Polski
Tłumaczenie streszczeń artykułów na język angielski – Anna Tulińska
- Jerzy Łańcucki
Zakres i charakter zmian w dyrektywie w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego
Na początku lipca bieżącego roku Komisja Europejska przedstawiła trzy wnioski ustawodawcze dotyczące zmian w dyrektywie w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego. Zdaniem projektodawców, nadrzędnym celem proponowanych zmian ma być zapewnienie niezakłóconej konkurencji, podniesienie poziomu ochrony konsumentów i integracja rynku. W artykule, na podstawie przeprowadzonej analizy proponowanych najważniejszych zmian, starano się ocenić, czy zmiany te dają szansę na realizację wspomnianych wyżej celów. Analizie poddano następujące zagadnienia: rozszerzenie zakresu stosowania dyrektywy, zmiany w wymogach rejestracyjnych, zmiany w wymogach zawodowych, organizacyjnych i informacyjnych oraz w zakresie stosowania sankcji i środków administracyjnych. W artykule zwrócono uwagę na uwarunkowania organizacyjne i regulacyjne, a także okoliczności, które mogą utrudnić przyjęcie dyrektywy w kształcie proponowanym przez Komisję.
- Dariusz Fuchs, Łukasz Szymański
Zróżnicowanie zakresu ochrony poszczególnych kategorii nieprofesjonalnych uczestników rynku ubezpieczeniowego
Artykuł zawiera podstawową analizę przepisów tych norm prawa obowiązującego, które wprowadzają szczególne uprawnienia dla nieprofesjonalnych uczestników rynku ubezpieczeniowego. Autorzy opisują poszczególne kategorie nieprofesjonalnych uczestników rynku ubezpieczeniowego, których zróżnicowanie zostało wykreowane przez kolejne nowelizacje kodeksu cywilnego oraz uchwalenie innych ustaw. W tekście dokonano próby segmentacji poszczególnych kategorii podmiotów, wskazując na wielość stosowanych reżimów, a w efekcie – na okoliczność, że kolejne nowelizacje, które – co prawda – wzmacniają jako taką pozycję nieprofesjonalnych uczestników rynku ubezpieczeniowego, to jednocześnie prowadzą do niespójności systemu i w konsekwencji – do pogorszenia standardu świadczenia usługi ubezpieczeniowej w stosunku do wszystkich uczestników rynku.
- Beata Mrozowska
Bancassurance – regulacje prawne i samoregulacja rynku
Owocna i ożywiona współpraca ubezpieczycieli i banków, zwana bancassurance, trwa już od wielu lat. Wraz z wzmożonym rozwojem bancassurance pojawiło się szereg problemów oraz kwestii praktycznych, które wynikają przede wszystkim z faktu, że przepisy prawne nie regulują wprost kwestii związanych ze współpracą bankowo-ubezpieczeniową i że brak jest prawnego zdefiniowania terminu „bancassurance”, jak również opisu form prowadzenia czy zakresu współpracy uczestniczących podmiotów. W artykule omówione zostały różnorodne formy współpracy bankowo-ubezpieczeniowej, przedstawiono regulacje prawne związane z bancassurance, w tym: odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego, ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawy Prawo bankowe i inne). Istniejącą lukę prawną wypełniają rekomendacje dobrych praktyk. Mimo że nie stanowią one źródła powszechnie obowiązującego prawa, to w przypadku stosowania przez banki lub zakłady ubezpieczeń praktyki odmiennej od deklarowanej jako zgodnej z treścią rekomendacji, działalność może być uznana za sprzeczną z przepisami prawa i powodować określone działania organów państwowych, odpowiedzialnych za ochronę interesów konsumentów. W artykule omówione zostały szczegółowo trzy Rekomendacje Dobrych Praktyk na polskim rynku bancassurance, przyjęte przez Związek Banków Polskich.
- Elżbieta Sienicka, Dorota Leśniak
Zmiany ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych w trakcie trwania umowy ubezpieczenia na życie. Wybrane zagadnienia
W artykule przedstawiono zagadnienie zamieszczania we wzorcach umownych postanowień dotyczących wprowadzania i likwidacji ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (ufk) w trakcie trwania umowy ubezpieczenia na życie. Artykuł prezentuje zmianę ufk w trakcie trwania stosunku umownego, określonych w ogólnych warunkach ubezpieczenia na życie (wzorcu umowy), jak i zmianę ufk określonych w umowie ubezpieczenia na życie (poza wzorcem umowy). W tym ostatnim przypadku należało dokonać oceny przede wszystkim z perspektywy zasady swobody umów oraz jej ograniczeń, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów dotyczących ochrony konsumenta. Autorki omówiły wybrane cechy charakterystyczne umowy ubezpieczenia na życie, jeżeli jest ona związana z ufk oraz zasady inwestowania składek. Zmiana ufk może w szczególności polegać na ich wycofaniu z oferty. Powstaje zatem pytanie o możliwość pobierania w takiej sytuacji przez zakład ubezpieczeń od ubezpieczającego opłat z tytułu wykupu. W artykule zamieszczono analizę dotyczącą tego zagadnienia. Przeprowadzone rozważania pozwalają stwierdzić, że obowiązujące rozwiązania prawne znajdujące zastosowanie do umowy ubezpieczenia na życie z ufk nie zawsze uwzględniają charakter tego typu ubezpieczenia, w którym powierzane przez klientów w ramach składki ubezpieczeniowej środki pieniężne w części, czy w przeważającej części, podlegają inwestowaniu.
- Katarzyna Policha, Bartosz Wojno
Niektóre szczególne przypadki ustawowego wymogu posiadania ochrony ubezpieczeniowej na przykładzie ubezpieczenia biur usług płatniczych
Autorzy przybliżają nowe rozwiązanie legislacyjne, jakim jest instytucja ubezpieczenia biur usług płatniczych. Zostało ono wprowadzone z dniem 24 października 2011 r. przez ustawę z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych. Ustawowe unormowanie działalności polegającej na świadczeniu usług płatniczych jest wynikiem implementacji odpowiedniej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, tzw. dyrektywy PSD – obecnie działalność ta ma charakter działalności regulowanej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Ustawa wprowadza zamknięty katalog podmiotów uprawnionych do świadczenia usług płatniczych, tj. dostawców usług płatniczych. Katalogiem tym objęte są zarówno istniejące podmioty (np. banki czy spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe), jak i nowe podmioty regulowane, tj. instytucje płatnicze oraz biura usług płatniczych. Biura usług płatniczych podlegają obowiązkowi ochrony powierzonych środków pieniężnych otrzymanych w celu wykonania transakcji płatniczej, jego implikacją jest obowiązek ubezpieczenia. Ubezpieczenie biur usług płatniczych ukształtowane zostało jako jeden ze sposobów realizacji zabezpieczenia obowiązkowego, znanego choćby z obszaru ubezpieczeń turystycznych. Autorzy rozważają w szczególności naturę tego ubezpieczenia (cel, któremu służy, istotę tego ubezpieczenia), w kontekście jego wprowadzenia jako ubezpieczenia obowiązkowego, w tym jego miejsca w polskim systemie ubezpieczeń obowiązkowych. Jakkolwiek przedstawione w niniejszym artykule rozważania koncentrują się na tematyce ubezpieczenia biur usług płatniczych, mają one walor uniwersalny przy formułowaniu próby oceny wdrażanych przez prawodawcę podobnych rozwiązań w zakresie wymogu posiadania ochrony ubezpieczeniowej przez inne podmioty jako formy zabezpieczenia roszczeń ich kontrahentów. Dlatego Autorzy szczególny nacisk kładą na analizę aktualnych problemów związanych z wprowadzaniem ubezpieczeń obowiązkowych tego rodzaju, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia prawidłowej kwalifikacji niektórych ubezpieczeń wymaganych przez ustawodawcę.
Translation of Summaries into English – Anna Tulińska
- Jerzy Łańcucki
The Scope and Nature of Changes in the Insurance Mediation Directive
At the beginning of July this year, the European Commission presented three legislative proposals for amendments in the directive on insurance mediation. According to the authors of the proposal the overarching objectives of the suggested amendments are ensuring undistorted competition, increasing the level of consumer protection and market integraton. The article, based on the analysis of the proposed major changes, aims at assessing whether these modifications offer an opportunity for the implementation of the above-mentioned aims. The following issues have been analysed, namely the extended scope of the application of the directive, changes in the requirements for registration, modifications in the professional, organizational and information requirements as well as in the application of sanctions and administrative measures. What is more, the article noted the organizational and regulatory considerations and circumstances that may hinder the adoption of a directive in the shape proposed by the Commission.
- Dariusz Fuchs, Łukasz Szymański
Diversified Extent of Coverage of Various Categories of Non-Professional Insurance Market Participants
This article contains a basic analysis of the provisions of these standards of law which introduce special powers for non-professional participants of insurance market. The authors describe particular categories of non-professional insurance market participants that have been created by successive amendments to the Civil Code and the adoption of other laws. In the text the attempt has been made at the segmentation of different categories of entities, indicating the multiplicity of regimes applied, and ultimately, pointing to the fact that although subsequent amendments strengthen the position of non-professional participants of insurance market at the same time they lead to the inconsistency of the system as well as to the deterioration of the insurance service standards in relation to all market participants.
- Beata Mrozowska
Bancassurance – Legal Regulations and Market Self-Regulation
Fruitful and intense cooperation between insurers and banks, called bancassurance, has lasted for many years. However, following the increased bancassurance development a number of problems and practical issues have occurred. Some legal issues regarding the operation of this distribution channel have been discussed in the letter of 21 February 2012 of the Chairman of the Financial Supervisory Commission addressed to presidents of banks and insurance undertakings, in which the problems arising from the existing cooperation between banks and insurance companies have been considered. Legal and practical problems primarily result from the fact that legal regulations do not directly regulate issues related to bank and insurance cooperation and that there is neither the legal definition of the term „bancassurance” nor the description of the forms and the scope of cooperation between the participating entities. The representatives of the doctrine agree that bancassurance is not a legal term, but rather the notion defining the cooperation of the qualified entities: banks and insurers for the sales of insurance contracts through banks’ distribution network. Furthermore, the article discusses various forms of such a cooperation between banks and insurers as well as presents regulations relating to bancassurance, including: the relevant provisions of the Civil Code (Art. 808, 812, 813, 815, 818, 826 and others), the Insurance Mediation Act, Insurance Activity Act, Banking Law Act and others. The existing legal loophole related to the issue of bancassurance has been fulfilled for the time being by the recommendations of good practices introduced voluntarily by operators on the bancassurance market. Although they do not constitute generally applicable law, in the situation when the bank or insurance company applies a practice which is different from declared as compatible with the content of the recommendations, such an activity may be considered unlawful and cause specific actions of state bodies, responsible for the protection of consumer rights. Finally, the article discusses in detail three Recommendations of Good Practices on the Polish bancassurance market adopted by the Association of Polish Banks.
- Elżbieta Sienicka, Dorota Leśniak
Changes in Insurance Capital Funds during the Course of a Life Insurance Contract. Selected Issues
The article presents the issue of the inclusion in standard contracts of provisions relating to the introduction and liquidation of insurance capital funds during the course of life insurance contracts. Special attention has been paid to those provisions of the general insurance conditions, according to which the introduction and withdrawal of insurance capital funds during the course of the contract shall not constitute a change of the contract. Furthermore, the authors discuss selected characteristics of the life insurance contract, if it is related to the insurance capital fund and the rules of investing premiums under such an agreement. Besides, the article deals with the variation of insurance capital funds determined in the general conditions of life insurance (a specimen contract) during the contractual relationship, as well as the change of those funds referred to in the contract of life insurance (apart from a specimen contract) during the contractual relationship. In the latter case, the assessment has been made primarily from the perspective of the principle of freedom of contract and its limitations, with particular emphasis on the regulations related to the consumer protection. The analysis regarding the possibility of charging a redemption fee from the policyholder by the insurance undertaking in case of the withdrawal of insurance capital funds from the offer, is also included in the present article. According to presented considerations it seems that the existing legal arrangements applied to life insurance contracts with the insurance capital fund do not always take into account the nature of this type of insurance in which the financial resources entrusted by customers under the insurance premium are subject to investment.
- Katarzyna Policha, Bartosz Wojno
Some Specific Cases of the Statutory Requirement of Insurance Cover on the Example of Insurance of Payment Service Offices
The authors present a new legislative solution, namely the institution of insurance of payment service offices. It was introduced on 24 October 2011 by the Act of 19 August 2011 about payment services. The statutory regulation of the activity consisting in the provision of payment services is the result of the implementation of the relevant directive of the European Parliament and the Council, so-called PSD Directive. The Act introduces a closed catalogue of entities entitled to provide payment services, i.e. payment service providers. This catalogue covers both the existing entities (such as banks or cooperative savings and credit institutions) and new regulated entities, i.e. payment institutions and payment service offices. Payment service offices are subject to the obligation to protect entrusted cash received in order to make the payment transaction, its implication is compulsory insurance. The insurance of payment service offices has been formed as one of the ways of implementing compulsory protection. Furthermore, the authors discuss the nature of this insurance (its objective and essence), including its place in the Polish obligatory insurance system. Although considerations presented in this article focus on insurance of payment service offices, they have a universal value in formulating the assessment of similar solutions related to the obligation of other entities to have insurance cover as a form of securing claims of their contractors. Therefore, a special emphasis is placed on the analysis of current issues related to the introduction of this kind of compulsory insurance.