Numer 4 (73) 2012

Wersją podstawową (referencyjną) czasopisma jest wersja papierowa.

Miesiąc wydania: grudzień 2012 r.
Numer: 4 (73) 2012

Spis treści:

Artykuły i rozprawyOrzeczenia i glosySprawozdaniaBibliografia

  • Dr Małgorzata Serwach
    Ubezpieczenia z tytułu zdarzeń medycznych w teorii i praktyce
  • Beata Mrozowska, Anna Tarasiuk-Flodrowska
    Opłata likwidacyjna w ubezpieczeniach na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym – aspekty  praktyczne
  • Jakub Nawracała
    Cofnięcie pełnomocnictwa brokerskiego a prawo do kurtażu
  • Dr Grzegorz Wolak 
    Czy regres nietypowy w  ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje przeciwko spadkobiercom kierującego pojazdem?
  • Anna Maria Kubiak
    Interes ubezpieczeniowy w umowie ubezpieczenia na cudzy rachunek i na rzecz osoby trzeciej

  • Stefan Reps,  Jacek Reps
    Przegląd orzecznictwa sądowego z zakresu prawa ubezpieczeń gospodarczych
  • Jakub Sewerynik
    Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie  z 24 kwietnia 2012 r. (VI ACa 1342/11) w sprawie opłaty likwidacyjnej

  • dr Katarzyna Malinowska
    Deregulacja czy „plichtyzacja”? Debata w Centrum Prasowym PAP, Warszawa, 8.XI. 2012
  • Diana Bożek, Maciej Balcerowski
    Problematyka abuzywności w ubezpieczeniach na życie. Konferencja naukowa, Warszawa, 19.X.2012

  • Sylwia Młodyszewska
    Bibliografia z ubezpieczeń (wybór za lata 2011 i 2012)

Streszczenia artykułów: English Polski

Tłumaczenie streszczeń artykułów na język angielski – Anna Tulińska

  • Małgorzata Serwach
    Ubezpieczenia z tytułu zdarzeń medycznych w teorii i praktyce

Obowiązujące od 1 stycznia 2012 r. regulacje określające zasady oraz tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych  budziły wiele wątpliwości dotyczących charakteru prawnego umowy ubezpieczenia z tytułu tych zdarzeń  (ubezpieczenie obowiązkowe czy ubezpieczenie dobrowolne; ubezpieczenie z tytułu następstw nieszczęśliwych wypadków czy ubezpieczenie OC) oraz samej odpowiedzialności podmiotów leczniczych. Zastrzeżenia zgłaszane w praktyce dotyczyły dodatkowego obciążenia szpitali obowiązkiem opłacenia składki ubezpieczeniowej, a w razie braku ubezpieczenia lub wyczerpania sumy ubezpieczenia – koniecznością zaspokojenia roszczeń wnioskodawcy. Wątpliwości praktyczne i prawne spowodowały nowelizację obowiązujących przepisów, w szczególności zmianę kwalifikacji ubezpieczenia z dniem 30 czerwca 2012 r. na ubezpieczenie dobrowolne.Autorka analizuje wprowadzone zmiany, wskazując na ich niedoskonałości. Omawia powstałe zastrzeżenia interpretacyjne oraz ocenia sytuację podmiotów leczniczych, które nie posiadają odpowiedniego ubezpieczenia. Rozpatruje sytuację szpitali, które zawarły umowę ubezpieczenia obowiązkowego oraz możliwość jej rozwiązania w związku z wprowadzoną nowelizacją. Na zakończenie przedstawia wątpliwości, jakie mają członkowie Wojewódzkich Komisji ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych w związku z prowadzonymi postępowaniami.

Slowa kluczowe: ubezpieczenia z tytułu zdarzeń medycznych Komisja ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych, podmioty lecznicze ubezpieczenia obowiązkowe prawo medyczne rozwiązanie umowy ubezpieczenia.

  • Beata Mrozowska, Anna Tarasiuk-Flodrowska
    Opłata likwidacyjna w ubezpieczeniach na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym – aspekty praktyczne

Praktyka stosowania opłat likwidacyjnych w umowach na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym na polskim rynku ubezpieczeń nie była kwestionowana przez urzędy zajmujące się ochroną konsumentów, aż do czasu wydania pierwszych orzeczeń w tej sprawie. W krótkim czasie, w następstwie kolejnych podobnych rozstrzygnięć, zmieniła się sytuacja prawna zakładów ubezpieczeń na życie, stosujących klauzule umowne dotyczące opłaty likwidacyjnej. Przedmiotem artykułu jest analiza tej problematyki, omówienie głównych tez uzasadnień wyroków sądowych oraz istoty zaistniałego problemu, a także potencjalnych możliwości rozwiązania spornej kwestii z uwzględnieniem hipotetycznych stanowisk przeciwnych. W świetle braku regulacji bezpośrednio dotyczących funkcjonowania opłat likwidacyjnych, a także niejednolitego rozumienia tego pojęcia w poszczególnych orzeczeniach konieczne stało się wyjście od charakteru oraz celu tzw. opłaty likwidacyjnej. Analiza byłaby jednak niepełna, gdyby pominąć uwarunkowania społeczno-ekonomiczne czy też inne regulacje, które dotyczą m.in. obowiązku przestrzegania przez zakłady ubezpieczeń powiązanych, a jednocześnie niekoniecznie zgodnych ze sobą, norm wynikających z przepisów prawa.

Slowa kluczowe: opłata likwidacyjna konsument klauzule abuzywne niedozwolone postanowienia umowne ochrona konsumenta.

  • Jakub Nawracała
    Cofnięcie pełnomocnictwa brokerskiego a prawo do kurtażu

W artykule omówiono kwestię wpływu cofnięcia przez klienta brokerowi ubezpieczeniowemu pełnomocnictwa do działania w imieniu klienta bądź rozwiązania umowy o świadczenie usług brokerskich – na uprawnienie brokera do wynagrodzenia kurtażowego, płaconego przez zakład ubezpieczeń. Zagadnienie to nie było dotychczas przedmiotem głębszej analizy doktryny i orzecznictwa. Tymczasem ma ono fundamentalne znaczenie praktyczne – w szczególności w odniesieniu do grupowych umów ubezpieczenia zawieranych na dłuższy okres, w których składka jest płatna przez ubezpieczającego ratalnie bądź jako składka bieżąca. Dokonano wnikliwej analizy regulacji prawnych i poglądów doktryny w zakresie m.in. czynności brokerskich, umowy brokerskiej i porozumienia kurtażowego, ze szczególnym uwzględnieniem charakteru prawnego i przesłanek wypłaty wynagrodzenia brokerskiego, tzw. kurtażu. Na tej podstawie rozstrzygnięto postawiony na wstępie problem.

Slowa kluczowe: prawo do kurtażu efekt brokerski pełnomocnictwo brokerskie kurtaż  za akwizycję kurtaż za obsługę.

  • Grzegorz Wolak
    Czy regres nietypowy w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje przeciwko spadkobiercom kierującego pojazdem?

W artykule omówiono problem, czy zakładowi ubezpieczeń przysługuje  prawo dochodzenia od następców prawnych kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu odszkodowania wypłaconego przez ten zakład z tytułu ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego,  jeżeli kierujący pojazdem wyrządził szkodę w okolicznościach wskazanych w art. 43 pkt 1-4 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i zmarł przed wypłatą odszkodowania. Zdaniem autora regres nietypowy przewidziany w tym przepisie przysługuje zakładowi ubezpieczeń tylko i wyłącznie względem kierującego pojazdem. Przemawiają za tym przedstawione w artykule argumenty wykładni gramatycznej oraz celowościowej. Ponadto obowiązek zwrotu ubezpieczycielowi odszkodowania z ww. tytułu należy zaliczyć do obowiązków ściśle osobistych. Takie zaś obowiązki nie wchodzą do spadku po zmarłym.

Slowa kluczowe: ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych kierujący pojazdem mechanicznym spadek następcy prawni regres nietypowy.

  • Anna Maria Kubiak
    Interes ubezpieczeniowy w umowie ubezpieczenia na cudzy rachunek i na rzecz osoby trzeciej

Punktem wyjścia dla rozważań autorki było historyczne ujęcie pojęcia interesu ubezpieczeniowego,jak również jego definicja. Na podstawie definicji przedstawiony został podział interesu ubezpieczeniowego prezentowany przez doktrynę. Dla zrozumienia różnicy pomiędzy wskazanymi rodzajami interesu ubezpieczeniowego posłużono się licznymi przykładami. Następnie autorka podjęła się dowiedzenia, że interes ubezpieczeniowy stanowi essentialia negotii umowy ubezpieczenia, a jego istnienie musi zostać zbadane przy zawieraniu umowy ubezpieczenia. Wskazane zostało również znaczenie interesu ubezpieczeniowego jako granicy swobody zawarcia umowy ubezpieczenia. Autorka omówiła także  kwestię odróżnienia interesu własnego od cudzego, w szczególności w umowach ubezpieczenia na cudzy rachunek, w których występuje wielość podmiotów ubezpieczonych, a jednym z nich jest ubezpieczający.

Translation of Summaries into English – Anna Tulińska

  • Małgorzata Serwach
    Insurance of Medical Events in Theory and Practice

The new regulations referring to the principles and procedures of determining the compensation and redress in case of medical events have raised a number of doubts related to the legal nature of this type of insurance contract (compulsory or voluntary, accident or liability insurance) as well as the liability of medical entities   since they came into force on 1 January 2012. The practical issues regarded an additional burden  of insurance premium imposed on hospitals and in case of the lack of insurance or the usage of the sum insured, the necessity to satisfy the applicant’s claims. Practical and legal doubts caused the modification of the existing regulations, in particular the qualification of this insurance as a voluntary cover on 30 June 2012. The author analyses the introduced changes, pointing out their weaknesses. Furthermore, she discusses the interpretational issues and evaluates the situation of medical entities, which do not have the appropriate insurance. She considers the position of those hospitals which have concluded the contracts of compulsory insurance and the possibilities of their termination due to the introduced amendment. Finally, the article  presents doubts expressed by the members of the Voivodeship Committees for Adjudication of Medical Events in connection with proceedings conducted by them.

Keywords: insurance of medical events Committee for Adjudication of Medical Events medical entities compulsory insurance medical low termination of insurance contact.

  • Beata Mrozowska, Anna Tarasiuk-Flodrowska
    Liquidation Fee in Unit-Linked Life Insurance Products – Practical Aspects

The inclusion of the liquidation fee had been common practice on the Polish insurance market for many years. It had never been questioned by the authorities responsible for consumer protection before the first two judgments in the matter were issued. But in a short time, as a result of the subsequent similar decisions, the legal situation of life insurance companies using the liquidation fee clauses in the unit-linked life insurance contracts has dramatically deteriorated.The following article analyzes the above-mentioned key court judgments and the essence of the problem that arose, reaching for the possible solutions in the existing state and bearing in mind any hypothetical opposing voices. In lack of regulation directly refering to the liquidation fee and incosistent understanding of the notion in particular decisions, it is inevitable for the argument to start with the legal nature and the purpose of the liquidation fee.It order to make the analysis objective and complete, the socio-economic conditions as well as  other legal regulations, settling related, but in parts conflicting standards that insurance companies must comply with, shall be taken into consideration.The article also outlines the aspects of disclosure of information requirements imposed on behalf of a customer.

Keywords: liquidation fee unit-linked plan consumer consumer protection abusive clauses.

  • Jakub Nawracała
    Withdrawal of the Brokerage Power of Attorney and the Right to Brokerage Commission

The author discusses the impact of the withdrawal of the power of attorney to act on the client’s behalf or the termination of the contract of brokerage services by the client upon the broker’s right to receive brokerage commission paid by an insurance undertaking.The above-mentioned issue has not been the subject of an in-depth analysis of both the doctrine and  jurisdiction so far. However, it is of a fundamental practical importance, particularly, for long-term group insurance contracts, in the case of which the insurance premium is paid either in instalments or  as a current premium.The article presents a thorough analysis of legal regulations and the views of the doctrine related to brokerage activities, brokerage contracts, brokerage commission agreement, with special attention paid to the legal nature and reasons for payment of broker’s remuneration, i.e. brokerage commission. The issue presented in the introduction has been settled on these grounds.

Keywords: right to brokerage commission brokerage effect brokerage power of attorney brokerage commission for acquisition brokerage commission for services.

  • Grzegorz  Wolak
    Can Untypical Recourse in Motor Third-Party Liability Insurance be Applied against the Heirs of the Vehicle Driver?

The aim of the present article  is to discuss whether the insurance undertaking is entitled to  claim from the heirs of the vehicle driver the reimbursement of the compensation  paid by this undertaking due to the third-party motor liability insurance if the vehicle driver caused damage in the circumstances indicated  in art. 34 points 1 – 4 of the Act of  22 May 2003 on Compulsory Insurance, the Insurance Guarantee Fund and the Polish Motor Insurers’ Bureau and died before the payment of compensation. According to the author the insurance undertaking is entitled to the untypical recourse exclusively towards the vehicle driver. The presented arguments of grammatical and teleological interpretation weigh in favour of this view. Furthermore, the duty of reimbursement of the above-mentioned compensation to the insurer must be included in strictly personal duties and as such is not covered by the inheritance after the deceased.

Keywords: third-party motor liability insurance motor vehicle driver inheritance legal successors untypical recourse.

  • Anna Maria Kubiak
    Insurable Interest in the Insurance Contract on Someone’s Behalf and in Favour of a Third Party

The starting point for the author’s consideration has been the historical approach to the concept of  insurable interest, as well as its definition.The definition provided the basis for the division of insurable interest presented by doctrine. In order to understand the difference between the indicated types of insurable interests numerous examples have been  presented.Then the author has undertaken to prove that the insurable interest constitutes the essentialia negotii of the insurance contract,and its existence must be examined when concluding the insurance contract. Furthermore, the importance of insurable interest as a limitation of freedom of contract in insurance has been emphasized. The author has also discussed the issue of distinguishing between one’s own interest and someone else’s interest, particularly in the contracts of insurance on someone’s behalf, in which there is a multiplicity of entities insured, and one of them is the policyholder. There have been other examples of such contracts presented, including the contracts of the construction process insurance, as well as general contracts of lawyers’ and solicitors’ professional liability insurance.

Keywords: insurable interest own interest someone else’s interest insurance contract on someone’s behalf and in favour of a third party insured event.