Wersją podstawową (referencyjną) czasopisma jest wersja papierowa.
Miesiąc wydania: grudzień 2011 r.
Numer: 4 (69) 2011
Spis treści:
- Dr Marcin Orlicki
Problem „podwójnego ubezpieczenia” w świetle znowelizowanych przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK - Elżbieta Wanat-Połeć, Grażyna Sordyl
Skutki nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK dla przychodów i wydatków Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego - Mariusz Wichtowski
Wpływ praktyki na zmiany ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK - Dr Małgorzata Serwach
Zasady i tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych - Beata Mrozowska
Miejsce zakładów ubezpieczeń w III filarze zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) - Dorota Walerjan
Czynności administracyjne wykonywane przez ubezpieczającego na rzecz ubezpieczyciela w świetle obowiązujących przepisów podatkowych oraz polskiej i europejskiej praktyki podatkowej - Paweł Sikora
Koluzja w D&O – fantom czy przykra rzeczywistość?
- Stefan Reps
Przegląd orzecznictwa sądowego z zakresu prawa ubezpieczeń gospodarczych - dr Monika Wałachowska
Glosa do uchwały SN z 13 lipca 2011 r. (III CZP 32/11) w sprawie zadośćuczynienia pieniężnego w razie śmierci osoby bliskiej
- oprac. Zofia Pawlak-Borsuk
O Księdze Jubileuszowej Profesora Zdzisława Brodeckiego
- Patrycja Kowalczyk-Rólczyńska, Marta Borda
Ubezpieczenia wobec wyzwań XXI wieku . V Ogólnopolska konferencja naukowa (Rydzyna, 30.V-1.VI.2011) - dr Aleksander Raczyński
Zakres ochrony ubezpieczeniowej w dobrowolnych ubezpieczeniach OC (Warszawa, 26.X.2011)
- Sylwia Młodyszewska
Bibliografia z ubezpieczeń (wybór za lata 2010 i 2011)
Streszczenia artykułów: English Polski
Tłumaczenie streszczeń artykułów na język angielski – Anna Tulińska
- Marcin Orlicki
Problem „podwójnego ubezpieczenia” w świetle znowelizowanych przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK
W artykule została przeprowadzona analiza przepisów uchwalonej w dniu 19 sierpnia 2011 r. nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK, dotyczących rozwiązania problemu tzw. „podwójnego ubezpieczenia”. Omówione zostały regulacje prawne służące zapewnieniu ubezpieczającemu informacji o oferowanych warunkach umowy, która może zostać zawarta wskutek działania klauzuli prolongacyjnej, potwierdzeniu faktu jej zawarcia, możliwości jej wypowiedzenia, jak również określeniu wysokości składki ubezpieczeniowej w sytuacji, gdy doszło do zawarcia więcej niż jednej umowy ubezpieczenia obowiązkowego z jednym zakładem ubezpieczeń.Przeprowadzona analiza ma charakter praktyczny i służy określeniu prawidłowej praktyki ubezpieczycieli po wejściu w życie przepisów nowelizacji.
- Elżbieta Wanat-Połeć, Grażyna Sordyl
Skutki nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK dla przychodów i wydatków Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego
W artykule dokonano analizy skutków uchwalenia ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK oraz niektórych innych ustaw w aspekcie ich oddziaływania na poziom przychodów i kosztów Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego Największy wpływ na sytuację finansową UFG w 2012 r.i w latach następnych, będą wywierały zmiany związane z ustaleniem nowych zasad naliczania opłat karnych z tytułu niespełnienia obowiązku ubezpieczenia w powszechnych ubezpieczeniach obowiązkowych. Potencjalny wzrost przychodów UFG z tego tytułu powinien pozwolić na zbilansowanie wzrastających kosztów wynikających po części ze zmian prawnych wniesionych analizowaną ustawą oraz wynikających z wprowadzonych znacznie wcześniej przepisów (szczególnie w zakresie zadośćuczynienia), które stanowią istotne źródło kosztów Funduszu.
- Mariusz Wichtowski
Wpływ praktyki na zmiany ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
W artykule omówiono zmiany w zakresie ubezpieczeń granicznych i likwidacji szkód transgranicznych oraz funkcjonowania PBUK, wprowadzone ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK oraz niektórych innych ustaw. Zmiany te mają na celu przede wszystkim doprecyzowanie i uporządkowanie podstaw prawnych dotyczących procedur wprowadzonych do prawa polskiego w związku z wymogami dyrektyw UE. Podkreślono, że PBUK pełni funkcje m.in. Biura Narodowego Systemu Zielonej Karty, organu odszkodowawczego, centrum informacyjnego, organu koordynującego gromadzenie i redystrybucję informacji o wypadkach na terenie Polski oraz koordynatora w zakresie funkcjonowania ubezpieczeń granicznych.
- Małgorzata Serwach
Zasady i tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych
Nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK z 28 kwietnia 2011 r. wprowadza odrębny tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych. Świadczenia będą wypłacane pacjentom lub ich spadkobiercom, jeżeli na skutek wystąpienia w podmiocie leczniczym prowadzącym szpital tzw. zdarzenia medycznego doszło do zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała, wywołania rozstroju zdrowia lub śmierci pacjenta. O wystąpieniu zdarzenia medycznego orzekać będą komisje wojewódzkie, natomiast do wypłaty świadczenia w określonej wysokości będą zobowiązani, co do zasady, ubezpieczyciele udzielający w tym zakresie ochrony ubezpieczeniowej. Z punktu widzenia praktyki ubezpieczeniowej zasadnicze znaczenie ma zatem przedstawienie zasad postępowania przed wojewódzkimi komisjami oraz trybu dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia w razie wystąpienia zdarzenia medycznego. Tematem artykułu jest także określenie zasad powoływania i funkcjonowania wojewódzkich komisji, uprawnienia przyznane jej członkom w toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego, a także tryb odwoławczy oraz możliwość zaskarżenia orzeczenia wojewódzkiej komisji. Odrębnym przedmiotem rozważań jest pozycja prawna ubezpieczyciela, który zawarł z podmiotem leczniczym prowadzącym szpital obowiązkowe ubezpieczenie na rzecz pacjenta.
- Beata Mrozowska
Miejsce zakładów ubezpieczeń w III filarze zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)
Artykuł porusza problematykę wprowadzenia nowej instytucji zabezpieczenia emerytalnego – Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Nowe przepisy wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2012 r. na mocy ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z dnia 8 kwietnia 2011 r. nr 75, poz. 398). IKZE ma stanowić kolejną (po Indywidualnych Kontach Emerytalnych – „IKE”), dodatkową formę oszczędzania w ramach trzeciego filaru systemu zabezpieczenia emerytalnego. W artykule autorka omawia sposób funkcjonowania IKZE z punktu widzenia zakładów ubezpieczeń – jedną z instytucji uprawnionych na mocy nowych przepisów do prowadzenia tej formy zabezpieczenia emerytalnego. W szczególności przedstawiono definicję IKZE, sposób dokonywania wpłat na IKZE, funkcjonowanie IKZE oraz kwestię zwolnień podatkowych, stanowiących preferencje dla tej formy oszczędzania. Omówiono także cechy produktu ubezpieczeniowego, jakie musi posiadać umowa ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym, aby mogła być uznana za IKZE. W podsumowaniu podkreślono kwestie praktyczne, czyli ekonomiczne znaczenie IKZE w przypadku braku dalszych kroków ustawodawcy w kierunku wzmocnienia tej formy oszczędzania na okres emerytalny.
- Dorota Walerjan
Czynności administracyjne wykonywane przez ubezpieczajacego na rzecz ubezpieczyciela w świetle obowiązujących przepisów podatkowych oraz polskiej i europejskiej praktyki podatkowej
Artykuł dotyczy sposobu opodatkowania podatkiem VAT oraz możliwości zwolnienia z tego podatku usług, które ubezpieczający wykonuje na rzecz ubezpieczyciela przy zawieraniu umowy na cudzy rachunek w ubezpieczeniu grupowym. W opracowaniu przedstawiono wykładnię przepisów polskiej ustawy o podatku od towarów i usług, w ich brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 r., jak również wykładnię regulacji unijnych. Omówiono linię interpretacyjną polskich organów podatkowych oraz wybrane orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Choć, zdaniem autorki, powyższa analiza nie rozstrzyga jednoznacznie o zwolnieniu przedmiotowych usług z opodatkowania podatkiem VAT, to jednak dostarcza szeregu argumentów potwierdzających możliwość zastosowania takiego zwolnienia. Do argumentów tych należy zaliczyć szeroką interpretację pojęcia „usług ubezpieczeniowych”, przedmiotowy charakter zwolnienia z podatku VAT, jak również „kazuistyczny” sposób określenia przedmiotu zwolnienia przez polskiego ustawodawcę. W artykule odniesiono się także do relacji pomiędzy regulacjami prawa krajowego i prawa unijnego w sytuacji ich rozbieżnego brzmienia, w tym – znaczenia tego faktu dla polskich podatników. Jednocześnie autorka zwraca uwagę na konieczność dokonywania kwalifikacji podatkowej usług świadczonych przez ubezpieczającego w powiązaniu z ich kwalifikacją na gruncie ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, w celu uwzględnienia pełnego spektrum zagrożeń, jakie mogą wystąpić w przypadku niewłaściwego ustalenia zakresu tych czynności.
- Paweł Sikora
Koluzja w D&O – fantom czy przykra rzeczywistość?
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej zarządzających należy do ważnych, a jednocześnie do najtrudniejszych produktów znajdujących się w ofercie ubezpieczycieli. Do jego cech należy podatność na zjawiska kolizyjne, tj. na porozumienie sprawcy czynu niedozwolonego (zarządzającego) z poszkodowanym (zarządzaną osobą prawną) z uwagi na powiązanie umowne. Dostrzegając to niebezpieczeństwo oraz w trosce o lepsze zarządzanie wprowadza się szereg mechanizmów chroniących ubezpieczyciela. Są to tzw. klauzule umowne, do których należy klauzula rozwiązania umowy o pracę, klauzula konieczności przeprowadzenia sporu sądowego czy klauzula zakazująca kontaktów i przekazywania informacji poza obowiązkiem prawnym. Jednak za najskuteczniejsze narzędzie zarówno poprawiające jakość zarządzania, jak przeciwdziałające koluzji uznaje się wprowadzenie obowiązkowego udziału własnego zarządzającego w szkodzie. Takie rozwiązanie wprowadzono w Niemczech. Rozwiązanie to poddano gruntownej krytyce co do jego funkcji poprawiającej jakość zarządzania, nikt jednak nie zaprzecza jego pozytywnej roli w przeciwdziałaniu zjawiskom koluzyjnym. Liczne problemy polskiego rynku ubezpieczeń D&O uprawniają do formułowania wniosków de lege ferenda, przy czym ewentualna regulacja mogłaby być wzorowana na „niemieckiej drodze” do obowiązkowego udziału własnego w D&O.
Translation of Summaries into English – Anna Tulińska
- Marcin Orlicki
“Double Insurance” in the Light of the Amendment to the Act on Compulsory Insurance, the Insurance Guarantee Fund and the Polish Motor Insurers’ Bureau
The article aims at analysing the regulations of the Amendment of 19 August 2011 to the Act on Compulsory Insurance, the Insurance Guarantee Fund and the Polish Motor Insurers’ Bureau regarding the solution to the problem of the so- called ‘double insurance.’ The author has discussed legal provisions aiming at providing the insurant with sufficient information about the terms of insurance contract, which can be concluded as a result of the renewal clause, confirmation of the contract’s conclusion, the possibilities of its termination as well as the amount of insurance premium in case when more than one obligatory insurance agreement has been signed with the insurer.The present analysis is of practical importance and its objective is to establish appropriate practical model for insurers following the implementation of the above-mentioned regulations.
- Elżbieta Wanat-Połeć, Grażyna Sordyl
Influence of the Amendment of the Law on Compulsory Insurance, the Insurance Guarantee Fund and the Polish Bureau of Motor Insurers on Incomes and Costs of the Insurance Guarantee Fund (IGF)
In the article the effects of adopting on 19 September 2011 the Law amending the Law on Compulsory Insurance, the Insurance Guarantee Fund and the Polish Bureau of Motor Insurers as well as some other laws on incomes and costs of the IGF has been analysed.The biggest influence on financial situation of the IGF in 2012 and in forthcoming years will have changes in fixing the penalty fees from persons not complying with the insurance obligation imposed by common compulsory insurance.The potential increase of incomes of the IGF from this title should enable to balance the growing costs resulting partially from legal amendments of this Law as well as from earlier introduced regulations (especially regarding compensation), which constitute substantial costs of the IGF.
- Mariusz Wichtowski
Impact of Insurance Practice upon the Amendment to the Act on Compulsory Insurance, the Insurance Guarantee Fund and the Polish Motor Insurers’ Bureau
The present article discusses the changes of insurance and cross-border loss adjustment as well as the operation of the Polish Motor Insurers’ Bureau introduced by the Act of 19 August 2011 amending the Act on Compulsory Insurance, IGF and PMIB and Several Other Laws. These modifications aim at a precise and orderly arrangement of the legal basis regarding procedures implemented into the Polish law in connection with the EU requirements. It has been emphasized that the Polish Motor Insurers’ Bureau functions as a National Green Card System Bureau, the compensation body and the information centre coordinating the collection and redistribution of data about accidents in the territory of Poland as well as the coordinator of the cross-border insurance.
- Małgorzata Serwach
The Principles and Procedure of Patient’s Compensation in Medical Events
The amendment to the Act on Patients’ Rights and the Patient Ombudsman and the Act on Compulsory Insurance, the Insurance Guarantee Fund and the Polish Motor Insurers Bureau of 28 April 2011 introduces a separate procedure of determining compensation in case of medical events. The benefits will be paid to patients or their inheritors, if the so-called medical event in the medical entity running a hospital resulted in biological pathogen infection, bodily injury, health disorder or patient’s death. The occurrence of medical event will be decided by provincial (voivodeship) commissions, whereas the insurers providing insurance protection, in principle, will be obliged to pay compensation in a determined amount. From the point of view of insurance practice what is essential is the presentation of rules of conduct in front of provincial commissions and the procedure of compensation in case of a medical event. Besides, the article presents the principles of setting up the provincial commissions, their operation, the member rights in the course of investigation, appeal procedure and the possibility of appealing the voivodeship commission’s decision. Moreover, the author considers the legal position of the insurer that concluded obligatory insurance for the patient with the therapeutic entity running hospital.
- Beata Mrozowska
Place of insurance in the third pillar pension provision (IKZE)
In the Article there is mentioned the problem of introduction of the new pension institution – Individual Retirement Account (IKZE). The new regulation will come into force on 1st of January 2012 under the Act of 25 March 2011 to amend laws relating to the functioning of social security system (Dz.U. at 8 April 2011 No 75, pos. 398). IKZE is another (after the Individual Pension Account – „IRA”), an additional form of savings in the third pillar pension system. In the article the author discusses the operation of IZKE from the standpoint of insurance companies – one of the institutions eligible under the new regulations to carry this form of pension provision. In particular, the definition presented IKZE, payments for IKZE, operation and IKZE issues tax exemptions, which are the preference for this form of saving. The articledescribes the issue of insurance product features that the life insurance contract with a capital fund must comply with, in order to be consideredas IKZE. In the summary author emphasizes the practical issues, the problematic economic importance of IKZE in case of the absence of further legislative steps to strengthen this form of saving for retirement.
- Dorota Walerjan
Administrative Activities Carried out by a Policyholder in Favour of an Insurer in the Light of Binding Tax Regulations as Well as Polish and European Tax Practice
This Article refers to the manner of VAT taxation and possibilities of exempting, from this tax, services rendered by a policyholder in favour of an insurer when concluding a group insurance contract on somebody else’s account.This study presents the interpretation of the provisions of the Polish Act on Goods and Services in their wording effective from 1 January 2011 and also the interpretation of the EU regulations. It discusses the approaches adopted by the Polish tax authorities and selected verdicts of the European Court of Justice (ECJ). Although, in the author’s opinion, the analysis in question does not unambiguously settle the issue concerning the exemption of the services concerned from the VAT taxation, it provides a number of arguments confirming the possibility of applying such exemption. These arguments include extensive interpretation of the term of the “insurance services”, subject-based VAT exemption and the “casuist” manner of determining the scope of the exemption by the Polish legislator. The Article also refers to relationships between regulations of the domestic and EU laws in the situation of any discrepancies in their wording, including the effect of the latter on Polish taxpayers. At the same time the author draws our attention to the necessity of carrying out the tax qualification of services rendered by the policyholder in connection with their qualification according to the Act on Insurance Intermediation to take into account a full spectrum of risks which may occur should the scope of such activities be incorrectly determined.
- Paweł Sikora
Collusion in D&O – a Phantom or Unpleasant Reality?
Directors’ and Officers’ Liability Insurance is one of the most important and at the same time most difficult products offered by insurers. It is characterized by susceptibility to collusion, i.e. the agreement between the perpetrator of the wrongful act (the director or the officer) with the victim ( the managed legal person) due to the contractual relationship. Taking this danger into account for the sake of better management there are numerous mechanisms being introduced in many countries to protect insurers. The aim of this article is to present these solutions. They include so-called contractual clauses, such as the clause of termination of contract of employment, the clause of the necessary litigation as well as the clause prohibiting contacts and providing information beyond legal obligation. However, the most effective measure to raise the management quality as well as counteract collusion is the imposition of compulsory deductible to be borne by the directors. Such a mechanism has been introduced in Germany. This solution has been deeply criticized as far as its function to improve management is concerned. However, nobody denies its positive role in preventing collusion phenomena. The multitude of problems on the Polish D&O liability insurance market allows to formulate conclusions referring to future legislation. What is more, the place and method of possible regulation could be modelled upon the German way to compulsory deductible in D&O.